İstanbul'un sessiz
bekçileri ve unutulmuş değerler. Geceleri gemilere yol olan, fırtınalı
zamanlarda onları korumak için o ışıklarını parıldatan fenerler ne hikayeler
barındırıyormuş içlerinde inanamayacaksınız.
Bu turun bir diğer özel
yanı izinsiz gezilemiyor ve zaten sayısı giderek azalan bu önemli yerleri her
zaman görme şansınız olamıyor.
Buluşma yerimiz ilk
fenere yakın olan Kadıköy’de oldu. Kadıköy fenerbahçe parkının içinden geçilerek
GS kulübün arasında gizli saklı kalmış bu küçük fener kapısında bekçi köpeğiyle
karşılıyor bizi. Fenerci Şahin bey15 yıllık fenerci ve 5 yıldır da bu fenerde
çalışıyor. Türkiyedeki tüm fenerlerin teknik servisi ve bakımından da sorumlu.
Onun için deniz ve bu yaşadığı deniz feneri herşey. Tek hayat.
Osmanlıdan günümüze kalan son aile feneri
burası. Küçük çocukları var ki onları soruyorum hemen okul eğitim nasıl
yapıyorlar diye. Cevabı oldukça basit ve içler acısı. Okul bazı deniz fenerleri
için uzaklık nedeni ile imkansız derecede zor oluyormuş. Öyle olduğunda da
çocukları da denizci oluyor ve baba mesleği fenerciliğe devam ediyorlarmış.
Zaten bu küçük yerden başka bir dünyaları olmuyor ki.
Fener hakkında uzun uzun
bilgi veriyor hem rehberimiz , hem fenerci.
Bir rota feneri olan FENERBAHÇE FENERİ 400 yıllık bir tarihe
sahip. 20 metre yüksekliğindeki fenere sis düdük binası 1932 yılında eklenmiş.
Merceği kristalden olan fenerin ışığı 15 deniz mili uzaktan görülebiliyor.
Bu eski tarihinde bir
çok hikayeleri de biriktirmiş bu sessiz sakin ve kimselerin farketmediği fener.
İdamlar , fenerci Mediha
hanımın kuleye çıkmak isteyen sarhoş ingiliz askerlerini elinde sopayla
kovalaması , Cumhuriyetin 10.uncu yıl
kutlamalarında ışıklandırılıp süslenmesi, 2. Dünya savaşı yıllarında fenerin
kristalinin siyah perde ile kapatılması gibi daha bir çok hikaye….
Anadolu feneri :
Anadolu feneri, Anadolu
yakasında İstanbul boğazının Karadenizle birleştiği kuzey ucunda.(yon – hrom
burnu) Karşısında 2 deniz mili uzakta rumeli
feneri ile bakışıyor gizlice.
Fenerin bulunduğu köyde
aynı isimle anılıyor.
Fener ilk olarak 1834 de
kurulmuş ve kırım savaşı sırasında Fransız ve İngiliz gemilerinin geçişini
kolaylaştırmak için 1856 da Fransızlar tarafından kule kısmıda yapılarak işletilmeye
başlanmış. 1933 de bu 100 senelik işletme anlaşması iptal edilip fenerin hak ve işletmesi tamamen Türklere
geçmiştir.
Beyaz taştan yapılmış
olan fener 20 metre yüksekliğinde olup denizden yüksekliği 75 metredir. Orjinal
halini korumuş ender fenerlerdendir ve
saniyede bir beyaz ışık verip 18 saniye bekler.
İnanılmaz güzel bir
manzarası var. Bahçesinde oturup uzun süre boğazın karadenizle
buluşmasını seyredebilirsiniz. Belki eskilere ait bir gemi ve hikayesi gelir
rüzgarla kulağınıza.
*Buraya kadar gelip
güzel bir öğle yemeği – ki bence akşam üstü daha güzel olur- yemeden gitmek
olmaz. Enfes bir manzaraya sahip bu küçük aile restaurantını önermeden
edemeyeceğim. “fener balık restaurant”
(anadolu feneri köyü beykoz-02165360092)
Ailenin taptaze sebzeler
ve balıklarla hazırladığı sofraya bayılacaksınız. Balıklar nefis.
Ceneviz kalesi (yoros kalesi)
Boğazın karadeniz
girişinde Anadolu yakasında bir tepenin zirvesinde görülen kale halk arasında
yoros kalesi vey a ceneviz kalesi olarak bilinir. Eskiden boğazın girişini
control amaçlı yapılmıştır. Yoros yunanca anlamıyla tepe dağ demek olan Oros’tan geldiği sanılmaktadır. Kale Ceneviz adına
rağmen bir Cenova yapısı değil Bizans duvar tekniği özellikleri taşımaktadır. Ancak
Bizansın iyice çöktüğü 15. yy ın ilk yarısında bir süre için bu İtalyan
şehrinin ( cenova –genova) bu kalede boğaz girişini kontrol eden bir karakol
kurduğuna dair işaretler vardır.
Artık maalesef eski
kalıntıların çok iyi korunmamış olması nedeni ile günümüzde bu izler görülmemektedir.
Rumeli feneri
Resmi adı Türkeli feneri
olan fenerin bu adı pek bilinmez istanbulun avrupa yakasında boğazın
karadenizle birleştiği uçtadır. Karşı kıyıdaki Anadolu fenerine uzaktan bakar
ihtişamla.
Bu fenerde bulunduğu
köyle aynı adı taşır.
Anadolu feneri ile aynı
tarih ve özellikleri – tarihi taşır. Deniz yüzeyinden 58 metre olan kulesi 30
metre yüksekliğindedir.
Kule 3 kademede inşa
edilmiş olup , ilk zamanlar gazyağı, sonra asetilan, günümüzde ise elektrik
enerjisi ile aydınlatmaktadır. Ancak elektrikle çalışan enerjisine yedek olarak
bütan gazı da bulunmaktadır. Beyaz ışığını 18 deniz mili uzaktan görmek
mümkündür.
Ahırkapı feneri
Ahırkapı feneri aynı adı
taşıyan semtte olup, Marmara denizi ve İstanbul boğazına hizmet vermektedir.
Osmanlı dönemi olan bu fener bir deniz
kazası sonucu yapılmıştır.
1755 de Mısır’a gitmekte
olan Hacı Kaptan emrindeki bir kalyon Kumkapı’da karaya oturur. Kazayı öğrenen
padişah, Kaptanı-ı derya Süleyman paşaya emir vererek Ahırkapı fenerinin
yapılmasınıemreder.
Türkiye’nin en yüksek 2.
Feneri olan ve 1755 de III. Osman tarafından yaptırılan fener beyaz bir kule
şeklindedir. Denizden yüksekliği 40 metre olup “kurmal fener” olarak
tanımlanır.
Yeşilköy (ayestefonos) feneri
1856 yılında taş kule
şeklinde inşa edilmiş fener 23 metredir. İstanbul boğazının Marmara denizi
girişinin ilk feneri olan Yeşilköy Feneri, 150 yıldır denizcileri ışık ve
sesiyle karadan uzak tutuyor. Padişah Abdülmecid tarafından 1856 da Fransız
mühendislere yaptırılmıştır.
*Fener Lokantası hemen
fenerin kenarında ve eşsiz bir manzarada bulunuyor. Bahçesi , dekoru ortamı ve
taptaze bol çeşit deniz ürünleriyle mutlaka burada yemek yemenizi öneriyorum. Özellikle
yurtdışından gelen misafirleriniz ağırlamak için oldukça güzel bir yer.
DENİZ FENERİ :
Alm. Leuchtturm, fr.phare, ing. Lighthouse.
Yunanca pharaos. Geceleri gemilerin
yollarını bulmaları, tehlikelerden sakınmaları için ışık saçarak gemilere yol
gösteren ışık kulesi.
Çok eski zamanlarda
gemilere yol göstermek için kıyılarda yüksek tepelerde ateş yakılırdı. Sonraları
liman ağızlarında yüksek taş sütunlar üzerinde ateş yakılıp böyle gemilere yol
gösterildi.
En eski deniz feneri
i.ö. 7. Yy Sigeon’da (bugünkü adı çanakkale-kumkale) yapılmıştır. İstanbul
boğazının Trakya yakasındaki Timee
ve karşı kıyısındaki Chrysopolis
(üsküdar) fenerleri i.ö. 2. yy da yapılmıştır.
Dünyanın 7 harikasından
biri kabul edilen İskenderiye feneri
(Mısır) şehir kıyısında bir adada 120 metre yüksekliğinde bir kule üzerine
ünlü bilgin Arşimet’in metalik çukur
aynalar inşa ederek ışığı 50 km mesafeye kadar ulaştırabilen ve kaynağı
reçineli odunlar ile madensel yağlardan oluşmaktaydı. M.S.14. yy da
depremle yıkılmıştır.
Rodos limanı girişinde Güneş tanrısı Helios adına yapılan bu
bronz heykel ilk fenerler arasında sayılmasa da heykelin elinde tuttuğu bir
ateşle limana giren teknelere yol gösterdiği varsayılmaktadır. Bu heykel
günümüzde New York’taki Hürriyet abidesini
yapan Fransız heykeltraş Aguste Barthordi’ye
ilham vermiştir. (bu heykelin ilk yapılmış hali orjinali de denebilir Paris’te
bulunmaktadır. Normal bir insan boyutundadır.)
1611 yılında Fransa’da
Gironde’da inşa edilen Cordouan feneri kayalıklar üzerine inşa edilmiş ilk
deniz feneridir.
GÜNÜMÜZÜN EN ÜNLÜ FENERLERİ
Wolfrock Halbowlinrock
Maplin
Fransa
Heaut De Brehet
Jument D’ouessant
Les Triagoz
Almanya
Helgoland
Arkona
Brüsterort
ABD
Hürriyet heykeli feneri
Minots Ledga
St. George’s Reef
Fenerlerin Yapı Malzemeleri
Taş , ahşap , tuğla,
dökme demir levhalar , çelik kafes system , betonarme , alüminyum ve fiberglas
Fenerlerin Işık Kaynakları
· Odun ve kömür
· Yağ (balina, domuz,
kakao, kolza ve madeni yağlar
· Akkor madeni yağ yakıcılar
· Hava gazı
· Petrol gazı
· Asetilan
· Elektrik
Yerden Yüksekliğe
Göre
- · Rumeli feneri 30 mt
- · Ahırkapı feneri 29 mt
- · Mehmetçik burnu 25 mt
- · Hoşköy 22 mt
- · Fenerbahçe feneri 20 mt
- · Şile feneri 19 mt
Deniz Seviyesine Göre En Yüksek Fenerler
- · Sinop boztepe burnu 107 mt
- · Akıncı burnu 109 mt
- · Alanya deniz feneri 209 mt
* 8334 km bulan kıyılarımızda halen değişik karakterde ışık
gösteren 372 adet deniz feneri bulunmaktadır.
Bulundukları Yere Göre Sınıflandırılan Fenerler
- · Kıyı fenerleri
- · Anakara fenerleri
- · Ada fenerleri
- · Deniz kayalıkları ve sığlıkları fenerleri
- · Derin deniz fenerleri
- · Dalgakıran fenerleri
- · Doğrultu fenerleri
· *Bu güzel ve özel tur için Antonina turizm e ve Atilla
Tuna’ya teşekkür ederim.
· *Tüm diğer özel turları
gibi bu özel turunu da herkese öneriyorum.